برابرهای درست

ویرایش

جمع‌های مکسر

ویرایش
  • ارامنه --> ارمنیان
  • اکراد --> کردها
  • افاغنه --> افغان‌ها
  • اتراک --> ترک‌ها
  • اساتید --> استادان
  • دراویش --> درویشان
  • الوار --> لرها
  • هنود --> هندی‌ها
  • تبارزه --> تبریزی‌ها
  • تراکمه --> ترکمن‌ها
  • بنادر --> بندرها
  • فرامین --> فرمان‌ها

برای واژگان فارسی نمی‌توان از جمع مکسر عربی بهره برد. این واژگان در عنوان نوشتارها و متن قانون‌های تایید شده نباید به کار بروند؛ حتا اگر منابع معتبر از آن‌ها چنین یاد کرده باشند. برای نمونه؛ دراویش گنابادی --> درویشان گنابادی (با آنکه نخستی رایج‌تر است).

جمع‌های با پسوندهای ات، ین، ون، جات

ویرایش

الگو:چندستونه

  • گزارشات --> گزارش‌ها
  • سفارشات --> سفارش‌ها
  • دستورات --> دستورها
  • باغات --> باغ‌ها
  • کارخانجات --> کارخانه‌ها
  • نمایشات --> نمایش‌های
  • نمرات --> نمره‌های
  • ترشیجات --> ترشی‌های
  • شیرینیجات --> شیرینی‌ها
  • مرباجات --> مرباها
  • طلاجات --> طلاها
  • روزنامجات --> روزنامه‌های
  • جنگلات --> جنگل‌ها
  • معلمین --> معلمان
  • مهندسین --> مهندس‌ها، مهندسان
  • دستجات --> دسته‌های
  • داوطلبین --> داوطلب‌ها، داوطلبان
  • بازرسین --> بازرسان
  • پیشنهادات --> پیشنهادها
  • ایلات --> ایل‌ها
  • گمرکات --> گمرک‌ها
  • اداره‌جات --> اداره‌ها
  • نوشتجات --> نوشته‌های
  • ادویه‌جات --> ادویه‌ها

واژگان پارسی را نمی‌توان با پسوند «–ات» جمع بست. هیچ عنوانی نباید با پسوند «–جات» ساخته شود؛ مگر آنکه عنوان بخشی از یک نام خاص باشد.

فعل‌های جعلی

ویرایش
  • فهمیدن --> سر در آوردن
  • بلعیدن --> خوردن
  • طلبیدن --> درخواست کردن
  • رقصیدن --> رقص کردن
  • فهماندن --> یاد دادن
  • قبولاندن --> وادار به پذیرش کردن

واژه‌های عربی را نمی‌توان با گرامر فارسی به فعل تبدیل کرد.

همزه آخر

ویرایش
  • زهراء --> زهرا
  • ابتداء --> ابتدا
  • انتهاء --> انتها
  • انقضاء --> انقضا
  • املاء --> املا
  • انشاء --> انشا
  • ابتلاء --> ابتلا
  • اقتداء --> اقتدا
  • اختفاء --> اختفا
  • استعفاء --> استعفا
  • استثناء --> استثنا
  • اکتفاء --> اکتفا

همزه پایانی باید از واژگان حذف شود.

همزه وسط

ویرایش
  • حمائل --> حمایل
  • شمائل --> شمایل
  • خزائن --> خزاین
  • ضمائر --> ضمایر
  • ضمائم --> ضمایم
  • مسائل --> مسایل
  • فضائل --> فضایل
  • علائق --> علایق
  • اسپانیائی --> اسپانیایی
  • ایتالیائی --> ایتالیایی

همزه میانی باید به «ی» تبدیل شود؛ مگر آنکه در نام های خاص (اغلب خارجی) همچون سوئد یا لوئی و برای خوانش بهتر آورده شوند. در صورت به کارگیری واژگان عربی، بهتر آن است تا جمع در اصل به شکل فارسی و به همراه پسوند «ها» آورده شود. تا جای ممکن نباید از همزه استفاده کرد

واژگان مونث

ویرایش
  • مرحومه --> مرحوم
  • مدیره --> مدیر
  • شهیده --> شهید
  • شاعره --> شاعر
  • آتیه --> آتی

هیچ واژه‌ای در ویکی فارسی نباید داشتن دو شکل مونث و مذکر را به ذهن آورد. اسم خاص که برای نامگذاری افراد مونث استفاده شود جزو این سیاهه نمی‌باشد

ت به صورت ه

ویرایش
  • حجة --> حجت
  • لیلة --> شب
  • ثقة --> ثقت
  • رحمة --> رحمت
  • صلاة --> صلات
  • زکاة --> زکات
  • ذلة --> ذلت
  • فطرة --> فطرت

به کار بردن ة درون واژگان ایراد دارد.

واژه‌های فرانسوی

ویرایش

الگو:چندستونه

  • اپل --> شانه
  • اشل --> نردبان
  • ویرگول --> کاما
  • آباژور --> چراغ خواب
  • آژان --> مامور
  • بانداژ --> باندپیچی
  • پاندول --> آونگ
  • پونز --> سوزن
  • پوئن --> امتیاز
  • تیراژ --> شمارگان
  • رفوزه --> مردود
  • سنکوپ --> غش
  • شاسی --> اتاق
  • شانتاژ --> هوچیگری
  • صندل -->
  • کوسن --> ناز بالش
  • لیسانس --> کارشناسی
  • مانتو --> روپوش
  • مبل -->
  • ویراژ --> لایی
  • فلش --> پیکان
  • گارسون --> پیشخدمت
  • مینی ژوپ -->
  • شوسه --> سواره‌رو
  • میزانسن -->
  • آتلیه --> کارگاه هنر - هنرکده
  • آکتور --> بازیگر
  • آرتیست --> هنرمند
  • واکسیناسیون --> مایه‌کوبی
  • آتو --> نقطه ضعف
  • آکروبات --> هنرمند (سیرک)
  • اکازیون --> ویژه
  • اگزجره --> سیاه‌نمایی
  • اندیکاتور --> نشانگر
  • بر --> ورق
  • برس --> شانه
  • برانکار -->
  • بودجه -->
  • پارلمان --> مجلس
  • پولیپ --> گرفتگی
  • تیتر --> عنوان
  • دسر --> پس غذا
  • دلیجان --> کالسکه
  • دموده --> کهنه شده
  • دیکته --> املا
  • دیکتاتور --> خودکامه
  • رزومه -->
  • ژانر -->
  • فابریک --> اعلا
  • کارتابل -->
  • مزون --> آرایشگاه زنانه
  • مکانیسم --> سازوکار
  • واژن --> فرج
  • هلیکوپتر --> بالگرد
  • هاشور -->
  • حاشور -->
  • فیش --> رسید
  • کانال -->
  • مانیکور --> لاک
  • ناسیونال --> ملی
  • شر و ور --> دری وری

امروزه تعداد کسانی در ایران که به زبان فرانسوی تسلط دارند بسیار کمتر از زبان انگلیسی است و بسیاری از واژه‌های بالا با تغییر تلفظ، معنی، شکل وارد زبان پارسی شده‌اند.

برابرهای پیشنهادی

ویرایش

عربی نارسا

ویرایش

الگو:چندستونه

  • اجتناب --> دوری - خودداری
  • میزان الحراره --> دماسنج
  • تذکر --> گوشزد
  • فارغ التحصیل --> دانش‌آموخته
  • عکس العمل --> واکنش
  • کلمه --> واژه
  • معکوس --> وارون
  • مؤاخذه --> بازخواست
  • خیرمقدم --> خوشامد
  • انفصال --> جدایی
  • ضرب الجل --> زنهاره
  • مصادقت --> دوستی
  • عفاف --> پارسایی
  • اغتشاش --> آشفتگی
  • صبح --> بامداد
  • مبین --> بازگو کننده
  • ابدیت --> جاودانگی
  • رسوب --> ته نشین
  • معبد --> نیایشگاه
  • توقیف --> بازداشت
  • حامله --> آبستن
  • قدم --> گام
  • حمایت --> پشتیبانی
  • کافی --> بس
  • مجسمه --> تندیس
  • معالجه --> درمان
  • دیه --> خون بها
  • تمنا --> خواهش
  • اصطکاک --> سایش
  • اعتدال --> میانه‌روی
  • پرثمر --> پربار
  • ممارست --> پشتکار
  • مسقف --> سرپوشیده
  • امتحان --> آزمون
  • ما دام العمر --> همیشگی
  • مرکز --> کانون
  • تصفیه --> پالایش
  • به کرات --> بارها
  • بالاجبار --> به ناچار
  • بالاخره --> سرانجام
  • انزوا --> گوشه‌گیری
  • انتصاب --> گماشته
  • مؤثر --> کارا
  • تمدن --> شهر آیینی
  • صبر --> بردباری
  • صبور --> شکیبایی
  • حیثیت --> آبرو
  • مجانی --> رایگان
  • جهل --> نادانی
  • معلم --> آموزگار
  • تربیت --> پرورش
  • همت --> کوشش
  • تشکر --> سپاسگزاری
  • بخیل --> کنس
  • معبر --> گذرگاه
  • منزل --> خانه
  • زینت --> آرایش
  • زینتی --> آرایشی
  • تمیز --> پاکیزه
  • متمایز --> جدا
  • لعنت --> نفرین
  • صوت --> آوا
  • نظارت --> سرپرستی
  • جلسه --> نشست
  • معنی --> چم
  • رمز عبور --> گذرواژه
  • حنجره --> خشکنای
  • حلق --> گلو
  • شاعر --> سراینده - چامه سرا
  • معلول --> تن پریش
  • صدمه --> گزند - آسیب

انگلیسی (چیزی به فهرست نیفزایید)

ویرایش
  • امپراتوری --> شاهنشاهی (طبق این بحث)
  • کامپیوتر --> رایانه
  • اس ام اس --> پیامک
  • آکادمی --> فرهنگستان (همه ی نوشتارهای با عنوان «آکادمی»، «آکادمی علوم» و غیره به صورت فرهنگستان نوشته خواهند شد)

بدون برابر (واژگان ممنوع)

ویرایش
  • جهود
  • تازی
  • یانکی

به دلایل نژادپرستانه استفاده از این واژه‌ها صحیح نیست.

جستارهای وابسته

ویرایش