شهرستان بیرجند
شهرستان بیرجند در استان خراسان جنوبی قرار دارد.
آنچه باید بدانید
ویرایشبیرجند مرکز استان خراسان جنوبی در شرق ایران است. بیرجند در نزدیکی کویر و در منطقه‌ای کوهستانی واقع شده است. زبان رسمی و اصلی مردم استان خراسان جنوبی فارسی است؛ که این زبان در هر نقطه شهری و روستایی با لهجه خاص و منسوب به همان محل بیان می‌شود. لهجه‌ها در نقاط شهری و روستایی باهم تفاوت‌هایی دارند، این تفاوت در لهجه‌ها غالباً در واژه‌ها، جمله‌بندی‌ها و تأکید روی هجاها ایجاد شده است. همچنین اقوام عرب ساکن در استان در حال حاضر به زبان فارسی تکلم می‌کنند. البته در برخی نقاط همچون بخش عربخانه از شهرستان نهبندان به زبان عربی سخن می‌گویند و در کنار آن زبان فارسی را به عنوان زبان دوم به کار می‌برند. از دیگر لهجه‌های رایج در استان می‌توان به لهجه بهلولی اشاره نمود. موسیقی در جنوب خراسان حرکات ریتمیک و نمایشی دارد؛ که از سابقه‌ای طولانی برخوردار است. در منطقه قهستان و بیرجند ترانه‌ها و آوازهای زیبا و حماسی‌ترین رقص‌ها و آهنگ‌های سازی و آوازی رواج دارد. سازهای محلی بیرجند عبارتند از؛ دهل، سرنا «ساز»، دایره و نی که معمولاً توسط خود نوازندگان ساخته می‌شوند.
واردشدن
ویرایشگردش در شهر
ویرایشدیدنیها
ویرایش- ارگ کلاه فرنگی، خیابان مطهری - بین مطهری ۱۴ و ۱۶.
ارگ کلاه فرنگی یکی از آثار تاریخی شهر بیرجند است. این بنا در دوره قاجار و بین سالهای ۱۲۶۴ تا ۱۳۱۳ هجری قمری ساخته شده است و در حال حاضر این ارگ در محل استانداری خراسان جنوبی واقع است. این ساختمان که در گذشته به نام‌های دیگری همچون ارگ حسام الدوله، قصر بی بی عروس و ارگ سرکار نیز خوانده می‌شد؛ صرف نظر از فرم زیگوراتی آن در بخش هم کف کاملترین نقشه و فضاسازی را دارا می‌باشد و قسمت ورودی ارگ جلوتر از طبقه هم کف ایجاد شده است که با چندین قوس طاق‌های زیبایی را در بنا به وجود آورده است.
این ارگ که منسوب به امیر حسن خان شیبانی است و متعلق به امیر علم خزیمه بوده که وی آن را به فرمانداری بیرجند اهدا نمود. سازمان میراث فرهنگی این بنا را به عنوان یک ساختمان قدیمی و ارزشمند به ثبت رسانده است. این ارگ به شکل شش ضلعی و در رأس به شکل مخروط و به رنگ سفید می‌باشد و مصالح این ساختمان از گل، آجر، آهک و ساروچ است.
- قلعه بیرجند، خیابان جمهوری - میدان امام حسین.
قلعه بیرجند که با نام‌های قلعه ته ده و پایین شهر نیز شناخته می‌شود، بزرگترین و قدیمی‌ترین بنای تاریخی بیرجند به شمار می‌رود
این قلعه که از جمله نقاط گردشگری بیرجند و استان خراسان جنوبی است، بر فراز بلندترین نقطه غربی تپه ماهورهای شهر بیرجند قرار دارد. این قلعه با وسعتی بالغ بر ۳۰۰۰ مترمربع در دوره صفویه ساخته شده و در واقع هسته اولیه شهر بیرجند محسوب می‌شود.
البته برخی نیز بنای این قلعه را به پیش از آن دوره نسبت می‌دهند. قلعه بیرجند از خشت و گل و چینه ساخته شده و از دوره صفویه تا قاجاریه مردم این شهر را در مقابل تهاجم دشمنان به ویژه ترکمن‌ها و ازبک‌ها محافظت می‌کرده است.
قلعه بیرجند در دوره قاجاریه به طور کامل بازسازی و مورد استفاده قرار گرفت. با توجه به شواهد موجود به وسیله نقب‌های زیرزمینی به نقاط مهم شهر مثل ارگ بهارستان، ارگ کلاه فرنگی و قنات قصبه مرتبط بوده است.
این قلعه دارای ۷ برج بوده که شش برج از آن باقی مانده است. مرمت این بنا در سال ۱۳۷۸ به وسیله شهرداری بیرجند شروع شد. در روزگاران گذشته در بیرجند دو قلعه معتبر و چندین ارگ و ساختمان بزرگ وجود داشته که در آغاز سده چهاردهم خورشیدی آثاری از آن دو قلعه و نیز تعدادی ارگ و ساختمان بزرگ باقی است.
قلعه عظیم و قدیمی پایین شهر بیرجند یک قلعه کوهستانی از نوع نظامی می‌باشد. این قلعه نه جای سکونت بلکه مکانی برای انجام وظیفه نگهبانان بوده و ساکنان این قلعه نگهبانانی بودند که وظیفه آنها رساندن اخبار، تأمین امنیت و حفاظت بود.
در این قلعه انبارهای آب و آزوقه پیوسته نگهداری می‌شد تا در مواقع حملات دشمن یا هجوم‌های سراسری، ساکنان شهر، تجار، پیشه وران، افراد مهم، فرماندهان با خانواده‌های خود و دارایی‌هایی منقول از طریق نقب‌هایی که تعبیه شده بود، به قلعه پناه برند.
این نقب‌ها از قلعه به خانه اشراف و افراد حکومتی، همچنین مرکز محلات (از جمله محله سرو) و مسیرهای متعددی همچون ارگ بهارستان، ارگ کلاه فرنگی را شامل می‌شد.
بنای قلعه را برج‌هایی دو طبقه در چهار طرف با حصار اصلی در میان گرفته بر فراز این برج‌ها که به شکل استوانه هستند. روزنه‌هایی ایجاد شده که کاربرد آن دیدبانی برای دفاع از قلعه و ساکنان شهر می‌باشد و محل امنی برای تیراندازی و ضربه زدن به دشمن محسوب می‌شده، دیوار بنا با فرم آمده آن همچنین ضخامت آن امکان دیدبانی را بر فراز حصار به نگهبان بهتر می‌دهد. این قلعه دارای دو در ورودی است که یکی از آنها در ضلع شمالی و دیگری در ضلع غربی قرار دارد.
انجام‌دادن
ویرایشخریدن
ویرایشبازار سنتی بیرجند (بیرجند به سمت مسیر ابریشم): این بازار یک بازار سنتی است که کوچه‌های تنگ و باریکی دارد و امروزه می‌توان همچنان ساختار سنتی رو در قسمت‌هایی از آن دید.
«بازار بیرجند» کاروانسراهای قدیمی دارد که سابقه این کاروانسراها به ۳۰۰ سال پیش می‌رسد. این کاروانسراها غالباً دفاتر کار تجار و انبار کالا و مرکز خرید و فروش کالا بوده. در ایام قدیم این بازار محل خرید و فروش فرآورده‌های محلی مثل زعفران، گلیم، گیوه، گندم، جو، عدس، لوبیا، نخود، کتیرا و انقوزه، ترنجبین، قارچ، توت خشک، برگه هلو و زردآلو بوده.
خوردن
ویرایش- کشک بادمنجان مخصوص بیرجند
نوشیدن
ویرایشآب زرشک
خواب
ویرایش- [www.bmgh.irهتل بزرگ کوهستان بیرجند]، بیرجند، منطقه توریستی بند امیر شاه، ☎ ۷۰-۵۸۳۲۳۳۶۷(۰۵۶).
- [www.hotelqaem.irهتل قائم]، بیرجند میدان امام خمینی (ره)، ☎ ۰۵۶-۳۲۲۱۱۲۴۴ - ۳۲۲۳۲۰۳۹.
